آزمایش کنید
قرص جوشان (ویتامین C)، آب، لیوان پلاستیکی، دماسنج، گیره و پایه
روش اجرا:
۱. یک سوم حجم یک لیوان پلاستیکی را با آب پُر کنید و دمای آب را اندازه بگیرید.
۲. دو عدد قرص جوشان درون لیوان بیندازید و منتظر بمانید تا در آب حل شود.
حال دمای محتویات درون لیوان را با دماسنج اندازه بگیرید.
از این آزمایش چه نتیجهای میگیرید؟
پاسخ و توضیح آزمایش کنید صفحه 11 علوم هشتم
این آزمایش به بررسی یکی از شواهد مهم تغییر شیمیایی، یعنی **تغییر دما** (آزاد شدن یا جذب گرما)، هنگام انحلال یک ماده در آب میپردازد. 🧊
### ۱. مراحل و مشاهدات
1. **مرحله $\text{1}$ (دمای اولیه):** شما دمای آب اولیه (مثلاً $\text{25}^{\circ}\text{C}$) را اندازه میگیرید.
2. **مرحله $\text{2}$ (واکنش):** با انداختن قرص جوشان در آب، دو پدیده رخ میدهد:
* **حبابزایی شدید:** تولید گاز کربن دیاکسید ($ ext{CO}_2$) که نشاندهنده یک **تغییر شیمیایی** است.
* **تغییر دما:** دمای محلول با دماسنج اندازهگیری میشود (احتمالاً دمای نهایی مثلاً $\text{22}^{\circ}\text{C}$).
### ۲. نتیجهگیری از آزمایش
**نتیجهای که از این آزمایش میگیریم این است که انحلال قرص جوشان در آب، یک تغییر شیمیایی است که با جذب گرما از محیط همراه است.**
* **توضیح:**
* قرص جوشان حاوی **اسید سیتریک** و **جوش شیرین (بیکربنات سدیم)** است. این دو ماده در آب با هم واکنش داده و نمک، آب و **گاز کربن دیاکسید** تولید میکنند. ($ ext{Gas Production}$، اولین شاهد تغییر شیمیایی است.)
* از آنجایی که دمای نهایی محلول (پس از واکنش) **کمتر** از دمای اولیه آب است، این واکنش یک واکنش **گرماگیر (Endothermic)** است؛ یعنی **انرژی گرمایی را از محیط (آب) جذب** کرده و باعث سرد شدن محلول میشود.
**نتیجه مهم:** تولید گاز و کاهش دما، هر دو شواهدی هستند که ثابت میکنند یک **تغییر شیمیایی** (و نه فقط انحلال فیزیکی) رخ داده است. 🥶